Kurban bayramını sağlıklı şekilde geçirmenin ön koşulu, veteriner kontrolünden geçirilmiş sağlıklı kurbanlık almaktır. Kurbanlıkların kesimi; uygun koşulların sağlandığı, veteriner kontrolünde ve sağlığa uygun ortamlarda gerçekleştirilmelidir.
Kırmızı etin tüketiminin belli miktarlarla sınırlandırılması gerekir. Kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker) hastalığı ve yüksek tansiyonu olanlar daha da dikkatli olmalıdırlar. Normal şartlarda, sağlıklı yetişkin bir birey için günlük kırmızı et gereksinimi; 90-120 gram kadardır. Bu miktar; 3-4 köfte büyüklüğünde ete denk gelir. Gün içerisinde bu miktarı aşmamaya özen göstermek gerekir. Yağsız veya az yağlı etler tercih edilmelidir. Kırmızı etin, salata veya az yağlı bir sebze yemeği ile tüketilmesi, ette bulunan demirin, C vitamini yardımıyla vücut tarafından emilimini arttıracak ve etteki demirden daha çok faydalanma sağlayacaktır.
Bayram günlerinin vazgeçilmez ikramlarından olan tatlı ve çikolatadan mümkün olduğu kadar uzak durmak gerekir. Kan şekerinde ani artışlara ve yağ depolanmasında hızlanmalara neden olan tatlılar ve şekerli yiyecekler; kronik hastalığı olanlar, sağlığına dikkat edenler ve kilo kontrolü sağlamak isteyenler için kaçınılması gereken grupta yer alır. Misafirlere meyve, dondurma, meyve tatlıları veya sütlü tatlılar ikram edilebilir. Şeker hastaları ve vücut ağırlığını korumaya çalışan bireyler, bayram sürecinde tatlandırıcı ile yapılmış sütlü tatlılardan tüketebilirler. Bayram boyunca günde en az 8-10 su bardağı kadar su içilmeli, sık sık ikram edilen çay, kahve, asitli-gazlı içecekler ise geri çevrilebilmelidir. Bayramda tüketilen tatlının miktarına da dikkat edilmelidir. Ayrıca, evimizde ağırladığımız misafirlerin sağlıkları açısından gerek hazırladığımız yemeği, gerekse tatlı ikramlarımızı tüketmeleri konusunda aşırı baskı yapmamaya özen göstermeliyiz. Şişmanlık, kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon, mide rahatsızlığı vb. sağlık problemi olan bireyler ve yaşlılar beslenmelerine özellikle dikkat etmelidir. Kırmızı et, tatlı ve hamur işleri tüketiminin artması; sebze, meyve ve kurubaklagil tüketiminin azalması sıkıntıyı daha da arttırır. Kurbanlık hayvanların sakatat kısımlarında kolesterol içeriği çok yüksek olduğu için dikkatli olmak gerekir. Et ile yapılan yemeklere ilave yağ eklenmemelidir. Özellikle de; kuyruk yağı ve iç yağı gibi yağların kullanımından kaçınmak gerekir.
Kurban bayramında yapılan yanlış yeme alışkanlıklarından biri de, kurban etlerinin kesildikten hemen sonra, hatta sabah kahvaltısında tüketilmesidir. Taze kesilmiş etin pişmesi zordur ve hazımsızlık yapabilir. Hayvanlardaki mikroorganizmalar kesimden sonra 24 saat içinde ölür ve hayvan ilk kesildiğinde “ölüm sertliği” olarak adlandırdığımız sertlikte olur. Özellikle mide-bağırsak rahatsızlıkları olan kişilerin dikkat etmesi gereken bir nokta da budur.
Etler çözdürüldükten hemen sonra tüketilmelidir ve çözdürüldükten sonra tekrar dondurulmamalıdır. Önemli olan bir diğer husus ise; etlerin derin dondurucu ya da buzluktan çıkarıldıktan sonra oda sıcaklığında veya sıcak su içerisinde çözdürülmemesi gerektiği ve bir gün öncesinden buzdolabında (+4 derecede) bekletilerek çözülmesinin sağlanması gerektiğidir.
Etleri ızgara, sebzelerle birlikte tencerede ya da haşlama yapabilirsiniz. Kızartma, kavurma gibi pişirme yöntemlerinde çok uzun süre yüksek ısıyla temas olduğundan, ette kanserojen öğeler meydana gelmektedir. Mangalda pişirme sırasında etin dış kısmı hızlı şekilde pişmekte ve etin iç kısmı çiğ kalmaktadır. Etlerin az pişmiş şekilde veya çiğ tüketilmesi, etin kalitesini düşüreceği gibi, besin zehirlenmelerine de sebep olabilir. Bu nedenle etlerin orta, kor ateşte ve uzun sürede pişmesi uygun olacaktır.
Herkes için sağlıklı ve keyifli bir bayram olmasını dilerim.
Diyetisyen Hilal ŞAHİN GÜNEŞSU