Ani’yi ziyaretçilere böyle mi anlatacağız?

Tacettin DURMUŞ

Her geçen gün yerli ve yabacı turistlerin akınına uğrayan Ani’de, yön levhası ve tabela sorunu bir türlü giderilemedi. Bin yıllara direnen ve ayakta kalmaya çalışan yapıları anlatan tabelaların tahrip edilmesi ve üzerindeki yazıların okunamaması ziyaretçileri üzüyor. 

Ani’de sur içerisinde kalan tarihi kalıntıları anlatan levhaların tamamı okunamaz durumda, tahrip edilmiş ve delik deşik halde hizmet veriyor. Levhaların üzerindeki çıkartma yazılar da tamamen soyulmuş durumda ziyaretçileri karşılarken, bazı tabelaların üzerinde ise levha bile bulunmuyor. Yıllar önce bazı tarihi kalıntıların önüne ve bu tarihi binaları gösteren levhalar yerlerde sürünüyor. Ani Ören Yeri’nin sur içerisine büyükbaş hayvanların girmesi yasak olmasına rağmen hayvanlar ziyaret saatleri dışında ve geceleri sur içerisinde otlanıyor. Hayvan dışkılarını gören ziyaretçiler hayretler içerisinde üzüntülerini dile getiriyor. Ören Yeri içerisinde tarihi kalıntıları anlatan tabela ve yön levhalarının da hayvanların sürtünmesi nedeniyle yıkıldığı ve tahrip edildiği biliniyor. Ani Ören Yeri içerisindeki yerlerde sürünen tabelalar yerli ve yabancı ziyaretçilerin olumsuz yönde dikkatlerini çekiyor. Öte yandan dünyada eşi benzeri olmayan, bacasız fabrika olarak kıymetini bilmemiz gereken Ani’de tüm yapıları ve Ani’nin tarihini anlatacak tabelaların olmaması ise son derece trajikomik bir sorun olarak karşımızda duruyor. Çünkü Ani Ören Yeri’ni gezen yerli ve yabancı ziyaretçiler Ani’nin tarihini ve mevcut yapıların tarihi hakkında bilgi sahibi olamıyor. Ziyaretçiler kulaktan dolma ve uydurma bilgilerle donatılarak Kars’tan ayrılıyor.  Ani’yi ziyaret eden yerli ve yabancı turistler, bu tarihi kalıntıların yanına geldiklerinde yapı hakkında bilgi edinmek için tabelalar üzerinde ki yazıları okumaya çalışırlarken sadece çıkartma yazıların kalkmış olmasının yanısıra birçoğunun da sert cisimlerle tahrip edilmiş olmasına da bir anlam veremiyorlar. Böylece Ani’yi ziyaret eden turistler ören yeri hakkında doğru bilgi alamadan ilden ayrılıyor. Ani’de sezonun kısa sürmesi nedeniyle kazılar yapılarak bir an önce gün yüzüne çıkartılarak insanlık tarihine kazandırılması gereken eserler ve kalıntılar var. Bu nedenle yüzyıllardan beri toprak altında kalan ve tarihe ışık tutacak eserlerin kazı çalışmalarının yıl boyu geniş çaplı olarak devam etmesi gerekiyor ki yaşayan insanların da ömrü vefa etsin de bunları görsün.